Skandynawia to region, który zwłaszcza w ostatnich latach, coraz bardziej zyskuje na popularności. Przymiotnik „skandynawski” kojarzy się przecież z jakością, szczęściem, czy balansem. Skandynawska kultura pracy, hygge, Volvo, Hans Christian Andersen, muminki, sauna – to tylko przykłady symboli Skandynawii, które budząc w większości z nas pozytywne skojarzenia na dobre zadomowiły się w naszej świadomości. Co jednak masz na myśli, mówiąc o Skandynawii? Czy potrafisz wymienić kraje, które wchodzą w jej skład? I czy kraje skandynawskie i nordyckie to wg Ciebie pojęcia wymienne? Sprawa nie jest tak łatwa, jakby się mogła wydawać. Zakres Skandynawii nie jest jednoznaczny i w dużej mierze zależy od tego, w jakim kontekście o niej mówimy.
Z geograficznego punktu widzenia, Skandynawię utożsamia się z Półwyspem Skandynawskim, na którym leżą dwie monarchie – Norwegia i Szwecja. I choć część północnej Finlandii również znajduje się na tym półwyspie – jej nie zalicza się do Skandynawii, ale do tego jeszcze wrócimy.
Obok wymienionych już Norwegii i Szwecji, w kontekście historycznym, jako kraj skandynawski klasyfikowana jest również Dania. Dla mieszkańców krajów skandynawskich właśnie takie rozumienie nazwy jest prawidłowe. Między tymi trzema krajami występują bowiem silne więzy historyczne, m.in. wspólny władca w okresie Unii Kalmarskiej, dawna unia walutowa, czy zjednoczeniowe idee XIX-wiecznego skandynawizmu. Warto też pamiętać, że szwedzka Skania, czyli region, od którego wywodzi się nazwa Skandynawia, w przeszłości była prowincją Danii. Taki zakres Skandynawii ma również swoje uzasadnienie w aspekcie współczesnej ekonomii, gdyż kraje te współpracują ze sobą na wielu płaszczyznach. Świetnym przykładem takiej kooperacji są linie lotnicze SAS (Scandinavian Airlines), które powstały w wyniku połączenia dawnych duńskich, norweskich i szwedzkich przewoźników.
Z kulturowego punktu widzenia, Skandynawia obejmuje kraje Półwyspu Skandynawskiego, Półwysep Jutlandzki, a więc ten, na którym leży kontynentalna część Danii, duńskie wyspy Fionię i Zelandię (z Kopenhagą) oraz Islandię i Wyspy Owcze. Takie rozumienie uzasadnione jest powiązaniami w literaturze, sztuce, religii, symbolach państwowości czy etnografii. Wspólnym dziedzictwem wszystkich Skandynawów są przecież: mitologia nordycka, literatura staronordycka, czy języki o tych samych korzeniach, a główną wiarą tych krajów jest luteranizm. Ponadto, nazwy walut tych krajów są takie same (korony), a flagi każdego z tych państw wzorowane są na Dannebrog, czyli sztandarze Danii z krzyżem nordyckim. Na Islandii oraz Wyspach Owczych bardzo widoczne są wpływy skandynawskie – większość produktów pochodzi z krajów skandynawskich, styl życia przypomina ten skandynawski, a Islandczycy i Farerowie bardzo często podróżują do Danii, Norwegii czy Szwecji. Niejednokrotnie podkreślają też, że czują się Skandynawami. W końcu wspólnymi przodkami wszystkich byli waleczni i odważni Wikingowie.
Wracając do Finlandii, sprawa komplikuje się nieco bardziej. Najprawdopodobniej, ze względu na częściowe położenie na Półwyspie Skandynawskim, Finlandia często błędnie zaliczana jest do państw skandynawskich. Jednak, poza krzyżem we fladze, Finlandię różni od państw skandynawskich wiele. O ile w Danii, Norwegii, Szwecji, Islandii oraz na Wyspach Owczych językami urzędowymi są podobne do siebie języki północnogermańskie, o tyle w kraju muminków i sauny mówi się językiem z grupy ugrofińskiej, który nie jest nawet językiem indoeuropejskim. Dzisiejszym Finom, w żyłach których płynie krew ludów bałtycko-fińskich, bliżej zaś pokrewieństwem do Estończyków niż do wspomnianych już wojowników z Północy. Natomiast z punktu widzenia współczesnej polityki, najsilniejszy związek Finlandii ze Skandynawią powstaje poprzez Radę Nordycką. Zrzeszone w tej organizacji Dania, Norwegia, Szwecja, Islandia, Wyspy Owcze, Finlandia, Wyspy Alandzkie oraz Grenlandia ściśle ze sobą współpracują i wspierają się w obszarze gospodarki, nauki i kultury. W tym kontekście, bardziej adekwatnym określeniem będzie jednak termin kraje nordyckie (od słów nord i nordisk oznaczających w językach skandynawskich odpowiednio północ i północny – dosłownie kraje północne), który jest znacznie szerszym pojęciem niż wyrażenie kraje skandynawskie. Korzystając z tej okazji, warto też wspomnieć, że podkreślającą swoją nordycką tożsamość i pretendującą w ostatnich latach do przystąpienia do Rady Nordyckiej, jest Estonia.
Źródła: https://skandynawskiepodroze.pl/czy-islandia-to-skandynawia/
https://naszmalyswiat.pl/czy-islandia-to-skandynawia/
https://odpowiedzinapytania.pl/kraje-skandynawskie-i-nordyckie-czy-to-to-samo/
http://scandinavianland.blogspot.com/2012/07/kraje-skandynawskie-vs-nordyckie.html